Charakterystyka obiektu Drukuj
Wpisany przez Administrator   
niedziela, 04 lipca 2010 09:19

 

Chata gocka

W trakcie badań archeologicznych prowadzonych na stanowisku w Hrubieszowie-Podgórzu natrafiono na relikty konstrukcji mieszkalnej niespotykanych w regionie hrubieszowskim rozmiarów. Dzięki czytelnym śladom, możliwe stało się odtworzenie elementów konstrukcyjnych, które posłużyły następnie na budowę modelu gockiej chaty. Całkowita długość odkrytej budowli wynosiła około 21 m, a jej szerokość 11 m, zorientowana była dłuższą osią na linii W-E. Czytelny był również wyraźny podział na dwie części. Na podstawie wielu badań i analiz stwierdzono, że zachodnia część (mieszkalna), wyposażona była w gliniany piec kopułkowy, pełniący funkcje grzewcze. Całe pomieszczenie o rozmiarach 11 x 11m posiadało drewnianą podłogę. Konstrukcja ścian opierała się na osiemnastu słupach ociosanych w czworościan rozstawionych (wbitnych w gliniaste podłoże) w odległości około 2 metrów od siebie. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełniały ścianki z poziomych dranic (konstrukcja sumikowo-łątkowa). Przy narożniku południowo-zachodnim prawdopodobnie znajdowało się wejście. Część wschodnią budowli stanowiła w całości lekka konstrukcja naziemna wsparta najprawdopodobniej na dziesięciu solidnych słupach. Pełnić mogła funkcję zagrody dla zwierząt. Układ słupów wewnątrz budynku wskazuje na istnieje asymetrycznego dachu. Istnieje również duże prawdopodobieństwo istnienia dodatkowej kondygnacji (piętra) z zaciosową drabiną. Tego typu obiekty archeologiczne występują rzadko i przeważnie ich funkcję określa się jako typowo gospodarczą. Gockie zabudowania o tych rozmiarach miały bez wątpienia przeznaczenie również mieszkalne. Jednorazowo w obrębie osady gockiej liczba takich konstrukcji mogła dochodzić nawet do 200.

Najwięcej informacji dotyczących obiektów mieszkalnych czy gospodarczych pochodzi z szerokopłaszczyznowych badań prowadzonych w Hrubieszowie-Podgórzu na stanowisku 1A. Prócz częściowo opisanej powyżej konstrukcji mieszkalnej stwierdzono również obecność typowych elemntów zabudowy osad w postaci różnej wielkości półziemianek, śladów budowli naziemnych o konstrukcji słupowej. Mogły one pełnić funkcję lekkich wiat lub spichlerzy. Zarejestrowano również jamy wykorzystywane zapewne jako piwniczki do przechowywania żywności bądź śmietniska. Wiele informacji na temat budownictwa ludności kręgu gockiego pochodzi z badań prowadzonych m.in. na terenie Ukrainy. Przebadano tam kilkaset obiektów mieszkalnych. Średnia powierzchnia takiej zabudowy wynosiła około 20 m kw.


 

- Gocka Chata w Masłomęczu

Na podstawie informacji uzyskanych w trakcie badań archeologicznych w Hrubieszowie-Podgórzu, przy współpracy z prof. dr hab. Andrzejem Kokowskim – Dyrektorem Instytutu Archeologii UMCS w Lublinie opracowano projekt rekonstrukcji gockiej zabudowy mieszkalnej z II-III w. n.e. Obiekt wykonano z drewna na planie prostokąta o wymiarach 5 x 10 m (w skali 1:2 względem oryginału) o ścianach konstrukcji sumikowo-łątkowej. Zgodnie z pierwowzorem zachowano podział budynku na dwie części: mieszkalną i gospodarczą. W części mieszkalnej wykonano rekonstrukcję pieca kopułkowego oraz położono drewnianą podłogę. W części gospodarczej znajduje się zagroda z żerdzi, nad nią strop drewniany, do którego prowadzi zaciosowa drabina. Czterospadowy dach pokryty został czciną na pełnym deskowaniu, wsparty na konstrukcji ślemieniowo – sochowej (belka kalenicowa na słupach). W otoczeniu Chaty, wyposażonej w przedmioty życia codziennego (por. niżej), znajduje się również zagroda wykonana z plecionkowego płotu. Natomiast w sąsiedztwie zabudowań mieszkalnych zapoznać się można z kulturą duchową dawnych mieszkańców regionu (kamienny krąg, platforma pogrzebowa, nasyp ziemny).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Obiekt w Masłomęczu należy traktować jako budynek stylizowany na gocką zabudowę. Wierne kopie gockich zabudowań z uwzględnieniem wszystkich detali architektonicznych powstaną w najbliższej przyszłości.

 

Poprawiony: niedziela, 16 października 2011 11:39